پایان نامه بررسی هیدرولوژی حوضه آبریز رودخانه بالهارود با تأکید بر کشاورزی جلگه بیله سوار

وجود منابع آب و خاک در هر منطقه از عوامل عمده و موثر توسعه بخش کشاورزی و به تبع آن استقرار جمعیت محسوب می شود رشد فراینده جمعیت در دهه های اخیر از یک طرف و بهبود کیفیت الگوی های معیشتی از طرف دیگر لزوم توجه بیش از پیش به شیوه های بهره برداری از منابع طبیعی بویژه آب و خاک را می طلبد. تحقیق حاضر درراستای فرایند توسعه منطقه ای و استفاده بهینه ازامکانات و منابع موجود در سطح حوضه بالهارود تدوین گردیده و سعی بر آن دارد تاضمن بررسی مسائل فیزیوگرافیک- هیدرلوژیک حوضه و رفتار آنها دربازه های مختلف زمانی درسطح حوضه، مسایل ناشی از توسعه بهره برداری از این منابع را درسطح حوضه برسی و به تناسب آن راهکارهای مؤثر و متناسب با ویژگیهای محیطی اعم از زمین شناسی- اقلیمی-ژئومورفولوژی و…را ارائه نماید. برای انجام این تحقیق از مطالعات کتابخانهای، میدانی و از نرم افزارهای GIS استفاده شده است. حوضه آبریز رودخانه مرزی بالها رود یکی از زیر حوضه های رودخانه ارس می باشد. این رودخانه در قسمتی از مسیر خود به طول ۵/۶۲ کیلو متر تا شهر بیله سوار مرز جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان را تشکیل می دهد که از بیله سوار به بعد از کشور ایران خارج شده و وارد خاک جمهوری آذربایجان میگردد. حوضه بالهارود به ۳ واحد توپوگرافی شامل توده عظیم کوهستانی جنوب وجنوبغرب حوضه، فلات واقع در قسمتهای شرقی، میانی و غربی و زمینهای صاف و نسبتا هموار شمال حوضه تقسیم میگردد. بطور کلی منطقه مورد مطالعه و اطراف آن از نظر توپوگرافی، یک منطقه کوهستانی است. یکی از مهم ترین تأثیراتی که توپوگرافی منطقه بر اقلیم حوضه آبخیزبالهاروددارد، ایجاد تسهیلات لازم جهت به وجود آوردن بارش های اوروگرافیک است. ایستگاه گرمی در مرداد ماه با ۵/۲۱ بالا ترین ودی ماه با ۳/۲ درجه سانتی گراد پایین ترین میانگین را به خود اختصاص داده است. حداکثرمطلق دما در ایستگاه گرمی در مرداد ماه به میزان ۱/۳۸+ درجه سانتیگراد و حداقل مطلق آن دردیماه به میزان ۱۵- درجه سانتیگراد می باشد. بررسی های میانگین بارندگی ماهانه در ایستگاه های منتخب حوضه نشان داد که در ماه های اردیبهشت و فروردین بیشترین بارندگی در حوضه وجود دارد و کمترین بارندگی در مرداد ماه اتفاق می افتد. بررسی خشکسالیهای منطقه نشان داد که در طول ۳۰سال، تنها در ۷ سال آن خشکسالی در منطقه دیده شده که ۳ سال آن به طور متناوب و ۴ سال آن به صورت نامتناوب اتفاق افتاده است. میزان رطوبت هوادر حوضه از شهریور ماه روند صعودی به خود می گیرد و درآذرودی ماه به حداکثر میزان خود می رسد و از بهمن ماه دوباره سیر نزولی پیدامی کند و درمرداد ماه به حداقل می رسد. با توجه به محاسبات انجام گرفته اقلیم ایستگاههای گرمی از نوع نیمه خشک اقلیم می باشد. در بررسی های مربوط به منابع آب مشخص گردید که در محدوده مورد بررسی به لحاظ موقعیت جغرافیایی منابع آب شامل منابع آب سطحی و زیرزمینی می باشد. نتایج مطالعات هیدرولوژیکی نشان می دهد که مقدار پتانسیل آبی که در حال حاضر از محدوده شهرستان گرمی خارج می گردد، معادل ۶۴ میلیون متر مکعب مربوط به حوضه بالها رود و ۵۱ میلیون متر مکعب مربوط به حوضه دره رود می باشد. اما در مورد آب های زیر زمینی باید گفت که پتانسیل آب زیر زمینی منطقه بسیار ضعیف می باشند.

فهرست مطالب

تقدیم
تقدیر تشکر
پیشگفتار
فهرست مطالب
فهرست جدول ها
فهرست نمودارها
فهرست نقشه ها
مقدمه
فصل اول: کلیات تحقیق
بیان مسئله
پرسش اصلی پژوهش
اهداف پژوهش
پیشینه پژوهش
روش کار
فصل دوم: ویژگیهای جغرافیایی منطقه
ویژگیهای جغرافیایی منطقه
تحلیل داده های توپوگرافی
تحلیل داده های زمین شناسی
نهشته های کواترنری حوضه مغان
فصل سوم: ویژگی های اقلیمی حوضه بالهارود
عوامل موثر بر آب و هوای منطقه
عوامل بیرونی
توده هوای سیبریایی
توده هوای مدیترانه
عوامل محلی
عرض جغرافیایی
توپوگرافی
باد
عناصر اقلیمی منطقه مورد مطالعه
رژیم حرارتی حوضه
میانگین حداکثر و حداقل دما
شیب ت (گرادیان) تغییرات دما
بارش
پراکندگی و رژیم بارندگی
گرادیان بارندگی
میانگین بارش متحرک ۳ و ۵ ساله
آزمون دنباله ها
یخبندان
رطوبت نسبی
تبخیر و تعرق
طبقه بندی اقلیمی منطقه
طبقه بندی اقلیمی آمبرژه
طبقه بندی دومارتن
روش کوپن
منحنی های آمبروترمیک
تعیین نهایی نوع اقلیم حوضه
فصل چهارم: خصوصیات فیزیکی و مورفومتری حوضه
ژئومورفومتری حوضه
مساحت حوضه
محیط حوضه
طول آبراهه اصلی
شبکه رودخانه ای حوضه
نسبت انشعاب حوضه
شکل شبکه زهکشی حوضه
رده بندی آبراهه ها
خصوصیات فیزیکی حوضه ها
شکل حوضه
ضریب شکل یا ضریب فرم حوضه
ضریب فشردگی
نسبت گردی حوضه
ضریب کشیدگی یا نسبت طول
شکل هندسی حوضه
مستطیل معادل
مثلث معادل
دایره معادل
شیب آبراهه اصلی
شیب متوسط حوضه
ارتفاع حوضه
پروفیل طولی رودخانه
جهت حوضه
زمان تمرکز
فصل پنجم: ویژگی های هیدرولوژی حوضه
مقدمه
وضعیت منابع آب منطقه
وضع آبیاری و کشاورزی
روش های آبیاری و راندمان آبیاری
ارزیابی وضع منابع موجود
ارزیابی منابع آب و خاک
فصل ششم: نتیجه گیری و پیشنهادات
نتیجه گیری
سوالات تحقیق
پیشنهادات
منابع و ماخذ
فهرست جداول:
جدول (۳-۱) مشخصات ایستگاه های منتخب هواشناسی در محدود ه و پیرامون حوضه
جدول (۳-۲) میانگین دمای ماهانه و سالانه ایستگاه ها
جدول (۳-۳) میانگین حداکثر دمای ماهانه وسالانه ایستگاهها
جدول (۳-۴) میانگین حداقل دمای ماهانه وسالانه ایستگاه ها
جدول (۳-۵) حداکثر مطلق دمای ماهانه ایستگاه ها
جدول (۳-۶) حداقل مطلق دمای ماهانه ایستگاهها
جدول (۳-۷) میانگین بارندگی ماهانه ایستگاه های
جدول(۳-۸) بارش فصلی و درصد آن در ایستگاه های حوضه
جدول(۳-۹) میانگین مجموعه ماهانه روزهای یخبندان ایستگاه گرمی
جدول (۳-۱۰) میانگین درصد رطوبت نسبی ایستگاه ها
جدول (۳-۱۱) آمار تبخیرو تعرق پتانسیل ایستگاه گرمی
جدول (۳-۱۲) جدول ضرایب ۲Q آمبرژه برای ایستگاه های حوضه
جدول (۳-۱۳) اقلیم منطقه به روش دومارتن
جدول (۳-۱۴) ضرایب خشکی I دومارتن برای ایستگاه های حوضه
جدول (۳- ۱۵) سیستم طبقه بندی اقلیمی بر اساس روش ساده شده کوپن
جدول (۵-۱) پتانسیل منابع آب زیر حوضه های حوضه بالهارودچایی با کسر مصارف فعلی
فهرست نمودارها:
نمودار (۳-۱ ) گلباد سالانه ایستگاه گرمی
نمودار (۳-۲) تغییرات میزان دماها در ایستگاه گرمی
نمودار (۲-۳) تغییرات میزان دماها در ایستگاه پارس آباد
نمودار (۳-۴) گرادیان دما در حوضه بالهارود
نمودار (۳-۵) میانگین بارش ماهانه ایستگاه گرمی دردوره آماری
نمودار(۳-۶) درصد بارش فصلی حوضه
نمودار(۳-۷) گرادیان بارندگی حوضه بالهارود
نمودار(۳-۸) میانگین متحرک بارش ۳ و ۵ ساله ایستگاه گرمی
نمودار (۳-۹) آزمون دنباله ها ایستگاه گرمی
نمودار (۳-۱۰) تعداد روز های یخبندان ماهانه ایستگاه گرمی
نمودار (۳-۱۱) میانگین درصد ماهانه رطوبت نسبی ایستگاه گرمی
نمودار( ۳-۱۲) میانگین درصد ماهانه رطوبت نسبی ایستگاه پارس آباد
نمودار(۳-۱۳) آمبروترمیک ایستگاه گرمی
نمودار(۴-۱) پروفیل طولی رودخانه بالهارود چای
فهرست نقشه ها:
نقشه (۲-۱) موقعیت جغرافیایی حوضه بالهارود
نقشه (۲-۲) واحدهای توپوگرافیک حوضه بالهارود
نقشه (۲-۳) زمین شناسی حوضه بالهارود
نقشه (۳-۱) خطوط همدما حوضه بالهارود
نقشه (۳-۲) خطوط همباران حوضه بالهارود
نقشه (۴-۱) طول آبراهه اصلی حوضه بالهارود
نقشه (۴-۲) شبکه هیدرو گرافی حوضه بالهارود
نقشه (۴-۳ ) رده بندی شبکه رودخانه های حوضه بالهارود
نقشه (۴-۴) توپو گرافی حوضه بالهارود
نقشه (۴-۵) سه بعدی حوضه بالهارود
نقشه (۴-۶) جهت شیب حوضه بالهارود