پایان نامه زندگینامه حضرت علی (ع) از ولادت تا شهادت (نگرشی بر ابعاد سیاسی، نظامی و فرهنگی آن حضرت)

امام علی (ع) در سال سی ام عام الفیل ، سیزدهم رجب ، ده سال قبل از بعثت پیامبر (ص) ، در خانه ی کعبه متولد شد . او از با عظمت ترین مردان عالم وجود است که در خلقت اولیه با پیغمبر گرامی اسلام (ص) متحد بوده و از یک نور خلق شده اند . از جمله فضایلی که نصیب آن حضرت شده این است که از کودکی در دامان پاک رسول الله (ص) رشد و تربیت یافته و از چشمه ساز نبوت سیراب گشته است . در سایه ی همین تعلیم و تربیت آسمانی بود که قبل از همه ، دعوت پیامبر را پذیرفت و به او ایمان آورد ؛ و تا پایان عمر آماده ی فداکاری در راه حق و عدالت گردید.
آن حضرت ، همواره در کنار پیامبر (ص) بود و در شب هجرت پیامبر (ص) از مکه به مدینه ، ایثارگرانه در بستر پیامبر (ص) خوابید و از این طریق ایمان و اخلاص خویش را در راه اهداف الهی ثابت نمود . در سال های پس از هجرت پیامبر (ص) حوادث مهمی رخ داد که نقش حضرت علی (ع) در تمامی این حوادث چشمگیر و حساس می باشد . از جمله ی این حوادث ، وقوع جنگ ها و غزوه هایی بود که میان سپاه اسلام و کفر اتفاق می افتاد ؛ حضرت علی (ع) در تمامی این غزوه ها حضور داشت به جز غزوه ی تبوک که جانشین پیامبر (ص) در مدینه بود . در واقع می توان گفت که جبهه های نبرد یکی از تجلی گاه های شخصیت آن حضرت بود ؛ در این جبهه ، نه فقط شجاعت علی ، بلکه عدالت ، زهد و پروا پیشگی آن حضرت هم به خوبی مشاهده می شود . آن حضرت سنگ صبور اسلام و بهترین برادر برای پیامبر (ص) و یار و یاور مسلمین بود و بعد از رحلت پیامبر (ص) که در سال یازدهم هجرت رخ داد ؛ شایسته ترین فرد برای اداره ی جامعه اسلامی بود . با این حال آنان که تاب و تحمل عدالت وی را نداشتند ؛ او را رها کرده و افراد دیگری را که شایستگی این مقام را نداشتند بر این امر انتخاب نمودند . بنابراین آن حضرت پس از رحلت پیامبر (ص) ، شاهد ۲۵ سال تاخت و تاز خلفای غاصب – ابوبکر ، عمر و عثمان – بود ؛ ایشان در این دوران برای حفظ کیان اسلام و جلوگیری از هرگونه اختلاف در جامعه اسلامی سکوت شکوهمند و مصلحت آمیز را اختیار کردند . وی در دوران خلفاء با که به طور عملی از رهبری مردم کنار گذاشته شده بود اما لحظه ای از ارشاد و هدایت مردم دریغ نداشت و در این مدت خدمات ارزنده ای را به جهان اسلام عرضه نمود . ایشان در واقع به عنوان مشاوری مهم و گره گشای بسیاری از مشکلات سیاسی ، علمی و اجتماعی خلفای غاصب بود . سرانجام مردم پس از تجربه ی تلخ حکومت ستمگر دریافتند که تنها علی بن ابی طالب است که شایستگی رهبری مردم را دارد و به همین منظور برای بیعت با علی به خانه آن حضرت هجوم برده و تقاضای رهبری ایشان را مطرح نمودند . آن بزرگوار پس از اصرار مهاجر و انصار و احساس مسئولیت زمان خلافت را به دست گرفت .
خلافت و زمامداری حضرت علی (ع) که سراسر ، عدل ، دادگری و احیای سنت های پیامبر (ص) بود بر گروهی ، سخت و گران آمد و صفوف مخالفی را در برابر وی تشکیل داد ؛ این مخالفت ها به نبردهای سه گانه ی ناکثین ، مارقین و قاسطین منجر گردید . آن حضرت با فداکاری بی نظیری ، در این جبهه ها جنگید و برای حفظ و تقویت اسلام و دفاع از حق و حقیقت ، تا پای جان پیش رفت و سرانجام در نوزدهم رمضان ، سال چهلم هجرت به دست ابن ملجم مرادی ، در مسجد ضربت خورد و در بیست و یکم رمضان به شهادت رسید .
اهمیت پژوهش درباره ی امیرالمومنین (ع) ، از همان جا ناشی می شود که معرفت نسبت به آن بزرگوار ، یعنی ، معرفت به توحید و وحدانیت خداوند ؛ اگر کسی آن حضرت را نشناسد ، در واقع هنوز در جاهلیت خویش مانده و رشد نکرده است . این تحقیق ، با هدف شناساندن شمه ای از شخصیت حضرت علی (ع) به مخاطبان ، با استفاده از روش کتابخانه ای و استفاده از منابع معتبر ، در چهار فصل تنظیم گشته است :
فصل اول : از ولادت تا هجرت پیامبر اسلام (ص) .
فصل دوم : از هجرت پیامبر تا رحلت ایشان .
فصل سوم : از رحلت پیامبر (ص) تا خلافت ظاهری حضرت علی (ع) .
فصل چهارم : دوران حکومت آن حضرت ( از خلافت تا شهادت ) .
در این چهار فصل به سوالات مهم و اساسی ، در زمینه ی کودکی ، رشد و تربیت آن حضرت و همچنین نقش حضرت ، در بعثت و هجرت پیامبر (ص) و دوران حکومت آن بزرگوار و موانع و مشکلات حکومت ایشان و … پاسخ داده شده است .

فهرست مطالب

چکیده
مقدمه
فصل کلیات
تعریف و تبیین موضوع
اهمیت و ضرورت تحقیق
اهداف و فواید تحقیق
پیشینه موضوع
سوالات تحقیق
فرضیه تحقیق
روش تحقیق
واژگان کلیدی تحقیق
محدودیت ها و مشکلات و موانع تحقیق
فصل اول: از دامن مادر تا هجرت پیامبر
پدر و مادر حضرت علی (ع)
ولادت امیرالمومنین (ع)
پیغمبر و علی از یک نور خلق شده اند
تربیت اولیه حضرت علی (ع)
علی (ع) هنگام بعثت
علی (ع) از بعثت تا هجرت
نخستین کسی که اسلام آورد
وصی رسول الله
فداکاری بزرگ
فصل دوم: از هجرت تا رحلت خاتم
از هجرت تا رحلت خاتم
علی (ع) برادر پیامبر
علی (ع) در جبهه های جنگ
نقش علی (ع) در جنگ بدر
پیوندی مبارک
نقش حضرت علی (ع) در جنگ احد
نقش حضرت علی (ع) در جنگ احزاب (خندق)
نقش حضرت علی (ع) در جنگ خبیر
واقعه غدیر خم
رحلت پیامبر (ص) و مقام علی (ع)
فصل سوم: از رحلت تا خلافت ظاهری حضرت علی (ع)
سقیفه ی بنی ساعده، محل غصب خلافت
دوراهی سرنوشت ساز
دفاع شبانه حضرت زهرا (ع) از مظلومیت علی (ع)
علی (ع) از ارشاد و هدایت مردم دریغ نداشت
امام و خلفای سه گانه
نقش حضرت علی (ع) در زمان ابوبکر
علی (ع) در زمان عمر
علی (ع) در زمان عثمان
فعالیت های امام در دوران خلفا
فصل چهارم: دوران حکومت حضرت علی (ع) (از خلافت تا شهادت)
علی (ع) خلیفه بلافصل پیامبر (ص)
چگونگی بیعت با امیرالمومنین
مبانی حکومت حضرت علی (ع)
دورنمایی از حکومت عدل
۱- عزل زمامداران و استانداران
۲- بازگرداندن اموال اختلاس شده به بیت المال
۳- صراحت و قاطعیت
موانع و مشکلات حکومت علی (ع)
۱- عدالت اجتماعی
۲- عدالت اقتصادی
۳- انحراف و بدعت ها
نبرد در سه جبهه
۱- نبرد با ناکثین (جنگ جمل)
۲- نبرد با قاسطین (جنگ صفین)
۳- نبرد با مارقین (جنگ نهروان)
شهادت حضرت علی (ع)
فرازهایی از سخنان کوتاه و پرمعنای حضرت
علی (ع) در منظر اندیشمندان شیعه و سنی
نتیجه گیری
منابع و مآخذ