وقف بهترین و موثرترین وسیله تکافل اجتماعی که آن عبارت است مقدار مالی که فرد یا افراد به انتخاب خود از مالکیت مجازی شان خارج می کنند و به مالکیت حقوقی آن یعنی خداوند پاک و بلند مرتبه بر می گردانند تا مورد استفاده عموم مردم که جانشین خداوند در اموال او هستند قرار گیرد و منافع آن در راه تأمین نیازمندی های مردم و تحقق عدالت اجتماعی مصرف شود. اندیشه وقف، عمری به درازای عمر بشریت دارد و از همان آغاز خلقت انسان، وقف نیز وجود داشته است. فقهای مسلمان معتقدند، ساختمان کعبه، اولین بنای وقفی است که در قرآن کریم به عنوان اولین خانه مخصوص عبادت معرفی شده است. تقریباً همه جوامع، مکان ها و بناهای بسیاری را به امور عبادی اختصاص داده اند. در طول تاریخ معابد و کلیساها و بناهایی از این قبیل، اختصاصاً برای انجام مناسک دینی ساخته و پرداخته شده اند. افزون بر این، فراعنه مصر املاکی جهت تأمین نیازهای مالی راهبان اختصاص دادند و یونانیان باستان و رومیان اموالی اختصاصی برای کتابخانه ها و امور آموزشی در نظر گرفتند. امروزه ایده ی وقف امری شناخته شده و پذیرفته شده در همه جای جهان است. در شمال آمریکا نیز وقف وجود دارد اما با نام موسسات دینی و بنیادهای خیریه. تنها در ایالات متحده، ده ها هزار از این قبیل بنیادها وجود دارد.
نگاهی به نقش وقف در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها با توجه به ماهیت حقوقی آن نشان می دهد که وقف از بهترین نهادهایی است که می تواند ضمن ارضای معنوی انسان در اعتلای اقتصادی و اجتماعی استفاده شود. قوانین و مقررات لازم جهت پشتیبانی از وقف وجود دارد و با توجه به وجود سازمان اوقاف و امور خیریه تا حد زیادی نگرانی از مورد سوء استفاده واقع شدن اوقاف برطرف شده است. در طول تاریخ موقوفات مورد سوء استفاده سود جویان و در مواردی سوء استفاده حکومتها بوده اند و میتوان گفت که در مجموع عدم نظارت مستمر و وجود آشوبهای اجتماعی مخصوصاً در مقاطعی از تاریخ که حکومت از سلسله ای به سلسله دیگر منتقل میشده و عدم ثبت موقوفات از مهمترین عوامل خروج و موقوفات از حالت وقف بوده است. البته تردیدی نیست که بسیاری از اماکن یا در مواردی اشیایی که امروزه تحت عنوان اموال عمومی هستند ریشه در وقف دارند در هر حال با مردمی شدن حکومت و ثبات در آن و روندی که در جوامع امروز از نظر تداوم سیستم حکومتی وجود دارد و سیستم های معتبر ثبت و مدرک سازی به نظر می رسد که موقوفات بسیار کمتر از گذشته در معرض سوء استفاده و تبدیل وضعیت هستند و طبعاً این امر میتواند زمینه گسترش هر چه بیشتر وقف را فراهم آورد البته با توجه به دیدگاههایی که این مطالعه آن را دنبال می کند آنچه موضوع مطالعه است وقف عام است اگر چه به نظر می رسد استفاده از وقف خاص هم می تواند منشأ خیرات برای افراد و بقاء جامعه شود.
از سوی دیگر از طریق کاوش در شرایطی که فقهاء برای وقف صحیح و مطلوب گفته اند به ماهیت وقف می رسیم یعنی می یابیم و می فهمیم که شریعت اسلام درصدد تحقیق ماهیتی بوده که مهمترین اثرش تأمین نیازها و رفع مشکلات جامعه اسلامی با قید دائمی و همیشگی است از این رو درصدد تأسیس سازمانی بود که سرمایه ثابت داشته باشد و علاوه بر ثبات سرمایه منافع و سوددهی هم داشته باشد. این شرایط حقوقی نشانگر ماهیت وقفی است که منظور نظر اسلام وقفهای مسلمان بوده است.

فهرست مطالب

چکیده
روش انجام تحقیق
اهداف تحقیق
سوالات تحقیق
فرضیات تحقیق
فصل اول: کلیات مفاهیم، مبانی، تعاریف و پیشینه
تعریف وقف
۱- لزوم عین بودن مورد وقف
۲- لزوم حبس عین
۳- منظور از تسبیل منافع
۴- لزوم قابل بقاء بودن مال مورد وقف
معنای لغوی وقف و اقسام وقف
الف- شرایط عمومی صحت معاملات در انعقاد عقد وقف
ب- قبض موقوفه
ج- شرایط مورد وقف
۱- قابل بقاء در برابر انتفاع
۲- قابل قبض
۳- قابل تملیک
۴- عدم تعلق حق دیگری بر آن مال
د- شرایط واقف
۱- وجود در حین عقد
۲- معلوم و معین بودن
۳- قدرت بر تملیک
تعیین متولی و ناظر
الف- تعیین متولی
ب- تعیین ناظر
۱- نظارت اطلاعی
۲- نظارت استصوابی
۳- حق التولیه و حق النظاره
قبض عین موقوفه
شرایط مال موقوفه
ناظر و شرایط وی
شرایط موقوف علیه
انگیزه شناشی واقف
فصل دوم: وقف در حقوق اسلام (مبانی فقهی وقف)
مقدمه
ریشه وقف در آیات قرآن
وقف در روایات
ماهیت حقوقی وقف
شرایط صحت وقف
وقف در ادیان آسمانی
نگاهی معرفت شناسانه به وقف اسلامی
ماهیت وقف
وقف و اهداف دین
کارکردگرایی وقف
نظام وقف اسلامی و نظام های مشابه در جهان غرب
وقف اسلامی
نظام های اوقات غربی مشابه
مبحث دوم: ابعاد سازمانی و مالی وقف و نظام های غربی مشابه
تفاوت و تشابه در ابعاد سازمانی
تفاوت و تشابه در مدیریت وقف
تفاوت و تشابه در ابعاد مالی
تفاوت و تشابه در سود وقف و تصرف در آن
مبحث سوم: وضعیت کنونی وقف اسلامی و نظام های غربی مشابه
دخالت دولت
قوانین وقف
توقف انشاء موقوفات جدید
ناچیز بودن درآمدهای ناشی از سرمایه گذاری های وقفی
توجیه نبودن مسلمانان در خصوص اهمیت وقف و نیاز مبرم به آن در دوران معاصر
گسست میان وقف و انجمن ها و بنیادهای خیریه
نتیجه گیری از بحث وقف در اسلام و غرب
فصل سوم: وقف در حقوق ایران و سایر ملل
تاریخچه وقف در ایران
وقف در ایرن قبل از اسلام (ایران باستان)
وقف در ایران بعد از اسلام
وقف در زمان صفویه
وقف موقوفات در زمان افشاریه
وقف موقوفات از انقراض افشاریه تا مشروطیت
تشکیلات اوقاف از مشروطیت تا پیروزی انقلاب اسلامی
وقف در ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی
وقف در میان ملل غیر مسلمان
وقف در میان مردم بین النهرین
وقف در میان مصریان قدیم
وقف در میان رومیان قدیم
وقف در کشور سوئیس
وقف در کشور فرانسه
وقف در حقوق قدیم انگلستان و آمریکا
وقف در میان آلمانیها
وقف در میان فرانسویها
فصل چهارم: کارکردهای وقف
کارکردهای وقف
نقش وقف در جلوگیری از تجمع و تمرکز ثروت
وقف در حیات فرهنگی
وقف و بهداشت عمومی
ابعاد فرهنگی – اجتماعی
وقف و کرامت انسانی
موقوفات جهت گسترش تعلیم و تربیت و گسترش علم
وقف برای فرونشاندن خشم
نتیجه گیری
پیشنهادات
منابع
منابع قرآن کریم
منابع فارسی
منابع عربی

سطح پایان نامه: کارشناسی ارشد
تعداد صفحات: ۱۰۳
فرمت فایل: word

توجه: لینک دانلود بعد از پرداخت بصورت فوری ارائه میشود.