مستندسازی تجربیات شغلی رشته علوم اجتماعی برای اخذ رتبه عالی (۳)

در عصر حاضر بیشتر صاحب نظران و متخصصان آموزشی بر این باورند که توسعه انفجار آمیز دانش و اطلاعات، از طریق فناوری های الکترونیکی جدید ماهیت دانستن را تغییر داده است؛ در آنچه دانش آموزان فرا می گیرند، تحولات بنیادی پدید آمده است و جوامع را آن چنان متحول کرده است که دیگر ساختار روش های نظام های آموزشی سنتی (آموزش مستقیم) قادر نیستند در شرایط موجود، جوانان و نوجوانان را برای چالش در دنیای پیوسته در حال تحول آماده کنند. (یغما، عادل، ۱۳۸۳).
اینک باید از خود بپرسیم که وظیفه ما در برخورد با این تحولات چیست؟ و چه باید کرد تا نظام آموزشی ما همگام با تحولات جهانی متحول شود و دانش آموزان را برای چالش در دنیای پیوسته متحول، تربیت نمود. در پاسخ باید بگوییم که تغییر در شیوه ی تدریس بسیار لازم و ضروری است تا همه را به سوی تعالی و پیشرفت رشد و سوق دهد و اثربخش باشد تا معلمانی موفق و دانش آموزانی با انگیزه و فعال داشته باشیم. از این رو تصمیم گرفتم که به مطالعه و جستجو بپردازم و روشهای نوین و برتر را برگزینم تا از سردرگمی ها و کشمکش ها و بی انگیزگی نجات یابم و با شنیدن «از شعر و شاعری بیزارم» نرنجم بلکه به کارم وسعت و سرعت ببخشم و هر روز با عشق و علاقه وافر سر کلاس درس حاضر شوم.
باید اقرار کنیم با وجود این که بیش از یک قرن از دست یابی ملت ایران به حقوق مدنی و اجتماعی می گذرد – بعد از تصویب اولین قانون پس از انقلاب مشروطه – و نیز تدریس دروس مطالعات اجتماعی عمری هشتادساله را در مدارس ایران سپری کرده اند اما امروز با نگاهی به جامعه فقدان مسئولیت اجتماعی به وضوح به چشم می خورد. فقدان حس مسئولیت اجتماعی در قبال یکدیگر، منابع طبیعی و محیط زیست، هویت تاریخی و حتی قانون به عنوان گرانبها ترین میثاق اجتماعی. نه می توانیم کار جمعی و گروهی انجام دهیم، نه به عنوان یک اجتماع به اعضای دیگر اعتماد داریم، نه خوب و بد جامعه را خوب و یا بد می شناسیم و نه خود را در مقابل قانون و جامعه مسئول می دانیم.
مطالعات اجتماعی در مدارس فرصت مناسبی برای این آموزشهاست که البته در اکثر مدارس مورد بی مهری قرار می گیرد و اکثر مدیران و دست اندرکاران و برنامه ریزان آموزشی دغدغه علوم تجربی را دارند تا دروسی مثل مطالعات اجتماعی. درس احتماعی را برای تدریس به هر کسی واگذار می کنیم در صورتی دروسی مانند؛ علوم تجربی، ریاضی، زبان را به دبیران تخصصی این رشته واگذار می کنیم.
پس بیراه نیست که در ایران همه متخصص علم اجتماع می شوند از راننده تاکسی تا کارگر ساده ساختمان مسائل پیچیده اجتماع را بحث کارشناسی کرده و نظریه پردازی می کنند. به همین دلیل است که ما در جوزه علم اجتماع نظریه پرداز نداریم و در دو راهی سنت و مدرنیته سالهاست سرگردانیم. هنوز تکلیفمان با ایدئولوژی روشن نیست! نمی دانیم چگونه یک جامعه به سمت میلیتاریزم پیش می رود و عواقب آن چیست؟

فهرست مطالب

بیوگرافی نگارنده
۱- مقدمه
۲- ارزیابی عمومی
اهمیت و ضرورت آموزش درس های علوم اجتماعی
علوم اجتماعی و مهارتهای اجتماعی
مهارت های اجتماعی
مهارت های ارتباطی
مهارت ارتباط گروهی
مهارت ارتباط جهانی
مهارت های معلم در کلاس
درس علوم اجتماعی در کنکور و اهمیت آن
درس مطالعات اجتماعی چیست؟
ضرورت درس مطالعات اجتماعی
نقد و بررسی کتاب جامعه شناسی ۱ سال دوم
نقد و بررسی کتاب جامعه شناسی ۲
بارم بندی دروس علوم اجتماعی
۳- روش انجام کار
روش مطالعه علوم اجتماعی
استفاده از روشهای تدریس علوم اجتماعی
۴- عناوین تجارب
روشهای فعال تدریس در علوم اجتماعی
روش توضیحی
شیوه پرسش و پاسخ
شیوه بحثی
شیوه نمایشی
الگوی ایفای نقش
روش کارآیی تیمی
الگوی تدریس اعضای تیم
روش بارش مغزی
الگوی ساختاربندی
الگوی بدیعه پردازی یا نوآفرینی
۵- تبیین تجارب
روش توضیحی
شیوه پرسش و پاسخ
شیوه بحثی
شیوه نمایشی
الگوی ایفای نقش
روش کارآیی تیمی
الگوی تدریس اعضای تیم
روش بارش مغزی
الگوی ساختاربندی
الگوی بدیعه پردازی یا نوآفرینی
۶- عوامل موفقیت یا عدم موفقیت تجارب
۷- اقداماتی که به نتیجه رسیده اند
۸- نکات کلیدی حاصل از تجربیات
۹- ارائه برنامه
نتیجه گیری
پیشنهادات
۱۰- منابع و مأخذ