پیشینه و ادبیات توانمندسازی

تغییرات و چالش های مداوم در محیط آموزش و پرورش به تقاضا های بیشتر از معلمان،کارکنان و مدیران منجر شده است. (Evan,1996:p4-5) امروزه این موضوع بر همگان آشکار است که با تجهیز سیستم های کامپیوتری جدید و ماشین آلات مدرن ،سازمانها در مسیر رشد و توسعه قرار نمی گیرند و همواره نیازمند افرادی توانمند هستند تا با کمک آنها بتوانند در رقابت پیروز گردند . (مولایی،۱۳۸۹ :ص ۱۰۳) در حوزه کسب و کار امروزی ،تاکید های فراوانی بر دارایی های ناملموس نظیر نام تجاری ،نوآوری ،خلاقیت ،کار آفرینی و سرمایه های جانشین می شود .این منابع کلیدی قادرند که سازمان را صرف نظر از صنعت مربوط به عنوان یک سازمان ایده آل معرفی کنند .چنین سازمانهایی بر افراد متمرکز هستند و صرفاً پس از آنکه افراد مناسب را در جایگاه های مناسب قرار دادند ،در جهت پیش گرفتن از رقبای خود گام بر می دارند .تحقیقات موشکافانه تر مطرح می کند که برای دست یابی به موفقیت ،نه تنها باید افراد مناسب را در پست های مناسب قرار داد بلکه باید کارگزاران برتر برای هر پست شناسایی کرد . (Brandt,2007:p110-112) در برخی کشور ها ،بازار های کار با کمبود نیرو های کار آمد مواجه اند از آنجا که پیدا کردن جایگزین برای کارکنان رفته رفته سخت تر شده ،سازمان ها ترجیح می دهند که کارمندان ارزشمند خود را حفظ کنند .توانمند سازی کارکنان برای تغییر و ثبات که ویژگی اصلی محیط کسب و کار امروزی است ضروری به نظر می رسد. ( زاهدی ،۱۳۸۸:ص ۵۹)اما از سوی دیگر نیروی انسانی وفادار ،سازگار با اهداف و ارزش های سازمانی و علاقمند به حفظ عضویت سازمانی که حاضر است فراتر از وظایف خود فعالیت کند می تواند عامل مهمی در اثر بخشی سازمانی باشد .علاوه بر این ارتباط مستقیم بین رفتار های رهبر و تعهد سازمانی مشهود است .برای اینکه رهبر تعهد را به عنوان ویژگی خاص سازمان تشویق نماید باید روابطی را با کارکنان ایجاد کند که به آنها اجازه دهد که خودشان را به عنوان اعضای با ارزش و حیاتی سازمان نشان دهند.(Davis,2000:p349-350)

فهرست مطالب

مقدمه
مفهوم توانمندسازی
اهمیت توانمندسازی
مزایای توانمندسازی
مزایای سازمانی
مزایای فردی
پیامدهای توانمندسازی
عوامل موثر بر احساس توانمندی افراد
تئوری شناخت اجتماعی
ویژگی های فردی و شخصیتی
سطح تحصیلات و سابقه کار
جنسیت و نژاد
کانون کنترل
احساس عزت نفس
ویژگی های گروه
ویژگی های ساختاری – اجتماعی واحد کار
ابهام نقش
حیطه کنترل
حمایت اجتماعی – سیاسی
دسترسی به منابع
دسترسی به اطلاعات
جایگاه فرد در سلسله مراتب سازمانی
رویکردهای توانمندسازی
رویکرد مکانیکی
توانمند سازی به عنوان یک سازه ارتباطی
رویکرد ارگانیکی
توانمند سازی به عنوان یک سازه انگیزشی
توانمند سازی به عنوان سازه شناختی
پیشینه پژوهش ( تحقیقات انجام شده خارجی و داخلی )
مدل های توانمندسازی
مدل توماس و ولتهوس
مدل ایده ال نولر
مدل باون و لاولر
مدل اسپریتزر
مدل کوئین و اسپریتزر
مدل توانمندسازی خود اثربخشی آلفرد بندورا
مدل کونزاک
مدل ماتیوس
مدل فود و فوتلر
مدل توانمندسازی کانگر و کاننگو
مدل توانمندسازی بلانچارد و زیگارمی
مدل والاس و استورم
مدل توانمندسازی وگت و مارل
مدل اسکندری
ابعاد توانمندسازی
احساس شایستگی
احترام و پشتیبانی حرفه ای
رشد حرفه ای
مشارکت در تصمیم گیری
احساس داشتن اعتماد به دیگران
احساس موثر بودن
احساس داشتن حق انتخاب
احساس معنی دار بودن
جدول مولفه ها
پرسش نامه اسپریتزر
پرسش نامه مشیرا
پرسش نامه شورت و راینهارت
پرسش نامه میرکمالی و نارنجی
پرسش نامه محقق ساخته
مدل محقق ساخته
نتیجه گیری
منابع